Wijnkelder in je huis? Deze 5 punten zijn cruciaal!

Na een bezoek aan een prachtig ingerichte wijnspeciaalzaak of een romantisch Château droomt vrijwel iedere wijnliefhebber er wel eens van om zelf een wijnkelder te bouwen of in te richten. En eigenlijk is dat niet eens zo heel moeilijk.

Er zijn een paar factoren waar je rekening mee moet houden, maar dan kun je eigenlijk redelijk simpel je eigen wijnkelder of wijnruimte creëren. De afgelopen jaren zijn wijnkelders in Nederland daarom steeds populairder geworden. Niet alleen is het aanbod aan wijnkelders steeds breder geworden. Ook is het aanbod tegenwoordig zo groot, dat de prijzen ook flink gezakt zijn. Een wijnkelder is dus bereikbaar voor iedereen!

1. Waarom is een wijnkelder ideaal?
2. 5 cruciale punten voor de eigen wijnkelder
3. Hoe bewaar je wijn in een wijnkelder?
4. Hoe lang kun je wijn bewaren in een wijnkelder?
5. Alternatieven voor een wijnkelder
6. Conclusie

1. Waarom is een wijnkelder ideaal?

Een echte wijnkelder is natuurlijk een kelder onder de grond. Ideaal voor de absolute wijnliefhebber omdat een kelder de ideale omstandigheden heeft om je wijnen goed te bewaren.

Het doel van een wijnkelder is tenslotte om de wijn te lageren. Dit houdt in dat de wijn liggend kan rijpen en zich verder kan ontwikkelen, tot de gewenste smaak wordt bereikt.

2. Wat is nu belangrijk bij een wijnkelder?

In een wijnkelder zijn 5 factoren van invloed op de kwaliteit van je wijnen. We gaan ze hierna stuk voor stuk bespreken in volgorde van belangrijkheid.

2.1 Temperatuur

Temperatuur is natuurlijk cruciaal. De ontwikkeling van een goede bewaarwijn is sterk afhankelijk van de hoogte en stabiliteit van de bewaartemperatuur. Wijn moet in alle rust kunnen rijpen bij een temperatuur die tussen de 10 en 14°C ligt. Bij een te hoge bewaartemperatuur ontwikkelt wijn zich sneller en op onevenwichtige manier. Een te lage temperatuur zorgt voor een trage en eveneens onevenwichtige ontwikkeling.

De meeste kelders in woonhuizen zijn tegenwoordig structureel te warm, of de temperatuur fluctueert er te sterk. Deze problemen zijn veelal op te lossen door de kelder goed te isoleren, met bijvoorbeeld polyurethaan.

Wanneer het isoleren (deels of geheel) onmogelijk / onwenselijk is, omdat bijvoorbeeld het karakter van de ruimte dan verloren gaat, dan rest er niets anders dan de ruimte te voorzien van een koeleenheid. Maar ook dan blijft isolatie een grote voorkeur hebben omdat je natuurlijk niet wilt dat de koele lucht je huis in stroomt. Of dat de electriciteitskosten de pan uitrijzen.

Temperatuurschommelingen kun je minimaliseren door stenen wijnrekken. Steen warmt langzaam op en koelt langzaam weer af, hetgeen gunstiger is voor wijn.

2.2 Luchtvochtigheid

De ideale luchtvochtigheidsgraad, voor het bewaren van wijnen, ligt tussen de 60 en 80%. Bij een lagere luchtvochtigheid kunnen natuurkurken krimpen, waardoor de wijn kan gaan oxideren. Een te hoge vochtigheidsgraad kan leiden tot schimmelvorming op kurken en etiketten, hetgeen zeer onwenselijk is. De wijn wordt aangetast en etiketten worden vies en vergaan deels.

Een te hoge luchtvochtigheid kan worden vermeden door goede ventilatie, het waterdicht maken van vloeren en muren of door het plaatsen van ontvochtigingsapperatuur. Een te lage luchtvochtigheid (wat in Nederland zelden voorkomt) kan worden verholpen door het plaatsen van een luchtbevochtiger.

Stenen wijnrekken hebben een stabiliserende invloed op de luchtvochtigheid in een wijnkelder waarin de vochtigheidsgraad sterk varieert. Wanneer de luchtvochtigheid stijgt dan zullen de stenen vocht opnemen, zodra de lucht weer droger wordt geven de stenen weer een deel van hun vocht af.

2.3 Ventilatie

Zoals hierboven al aangegeven, moet een wijnkelder goed geventileerd te zijn, zonder dat je luchtstroming kan voelen. In slecht geventileerde kelders of in dode hoeken heerst een uitstekend klimaat voor schimmels. Schimmels vormen een ernstige bedreiging voor elke wijn.

Een goede ventilatie is veelal simpel te bewerkstellingen, door het plaatsen van meerdere ventilatieroosters. Een koelsysteem kan eventueel ook een bijdrage aan het verbeteren van de ventilatie leveren. Bij de keuze en plaatsing van een wijnrek moet je er goed op te letten dat de lucht rondom het rek kan stromen.

Wijn moet daarbij in een geurvrije ruimte worden bewaard. Het is uit den boze om naast wijn levensmiddelen of chemicaliën te bewaren. Het lijkt onwaarschijnlijk omdat wijn in glazen flessen zit, maar op de lange duur zul je deze ongewenste bestanddelen toch in de wijn aantreffen.

Een goede ventilatie is meestal voldoende om een kelder geurneutraal te krijgen. Oude kelders moeten mogelijk stevig onder handen genomen worden waarbij alle vlakken zorgvuldig moeten worden schoongemaakt en eventueel worden hersteld.

2.4 Duisternis

Wijnen zijn gevoelig voor UV-straling en moeten daarom zoveel mogelijk in het duister worden bewaard. Daglicht moet volledig worden buitengesloten en elektrische verlichting dient gedempt te zijn. Een simpel peertje dat sporadisch brandt is ideaal.

2.5 Trillingen

De laatste factor zal voor de meeste wijnkelders niet zo'n probleem zijn, maar we noemen het toch. De microprocessen die zich tijdens het rijpen van wijn voordoen kunnen worden verstoord door trillingen. Een wijnkelder aanleggen vlakbij een spoorlijn is dan ook geen goed idee. Wanneer er zich in de buurt van uw kelder een lichte trillingsbron bevindt, zoals een snelweg, dan kunnen houten wijnrekken een uitkomst zijn. Hout vangt trillingen beter op dan steen of metaal.      

3. Hoe moet je wijn precies bewaren in de wijnkelder?

Flessen wijn in jouw wijnkelder moet je liggend bewaren. Hierdoor zorg je ervoor dat de kurk vochtig blijft door contact met de wijn en op die manier niet kan uitdrogen. De wijnflessen kun je het beste bewaren in bewaarrekken of opbergrekken. Ze kunnen dan het beste met de etiketten naar de bovenkant bewaard worden. Zo kun je namelijk snel de goede wijnfles vinden.

4. Hoe lang kan je de wijn opslaan in de wijnkelder?

Vaak wordt gedacht dat het jarenlange opslaan van wijn, langdurig lageren, de kwaliteit altijd ten goede komt. Maar dat is niet waar. Wijn smaakt vaak het beste als deze 4 tot maximaal 5 jaar bewaard wordt. Langer opslaan is vaak niet nodig.

5. Alternatieven voor een wijnkelder

Alternatief 1: de wijnkast

Vind je een ondergrondse wijnkelder toch een flinke investering? Of heb je simpelweg geen mogelijkheden voor een kelder, dan zijn wijnklimaatkasten een ideale oplossing. Ze bieden de ideale omstandigheden voor jouw wijnen in elk formaat en je kunt ze op elke plaats in huis kwijt. Bijvoorbeeld de keuken, de garage, de eetkamer, de woonkamer of een ongebruikte slaapkamer.

Lees hier het artikel over wijnkoelkasten <link>.

Alternatief 2: Wijn bewaren in bestaande kruipruimte

Wijn kun je prima bewaren in de kruipruimte van je woning. Als je in huis een kelder hebt, is het startpunt heel eenvoudig en kun je die kelder gebruiken om hem om te bouwen tot wijnkelder.

Let wel eerst op dat de kruipruimte niet te vochtig is, niet te warm, volledig donker en trillingsvrij is. En let vooral op dat het grondwater bij vele regen niet ineens omhoog kan komen. Dat kan voor onaangename verrassingen zorgen. Maar heb je een droge, koele kruipruimte, dan kun je met een eenvoudig wijnrek-systeem flink wat wijnen netjes opbergen.

 Alternatief 3 : een geïsoleerde ruimte in huis met wijnairco

Als je geen ruimte hebt voor een kelder en toch teveel wijnen voor een wijnklimaatkast, kun je altijd nog denken aan het volgende. Als je een kleine kamer over hebt in huis, of een kleine ruimte kunt afscheiden, kun je daar ook een geïsoleerde wijnruimte van maken.

Wanneer je de ruimte goed isoleert (vloer, muren en plafond), kun je er vervolgens een speciale wijnairco inzetten. Met deze wijnairco’s kun je zelf je wijnruimte conditioneren, zodat het mogelijk wordt een flink aantal flessen goed te bewaren. Een optimaal klimaat bestaat namelijk zoals we al eerder aangeven uit een juiste bewaartemperatuur en constante ventilatie, de luchtvochtigheid is ook heel belangrijk. Het bijzondere van een wijnairco is dan ook dat het overtollig vocht door elke airco wordt afgevoerd.  Is de lucht te droog? Dan kan de wijnairco worden uitgebreid met een HygroMaster, die de luchtvochtigheid op het juiste niveau brengt.

6. Conclusie

Kortom, in een goede wijnkelder is de temperatuur stabiel tussen de tussen de 10 en 14°C, de luchtvochtigheidsgraad ligt er tussen de 60 en 80%, het is er geurvrij en goed geventileerd, donker en vrij van trillingen. Maar dit zijn ideale omstandigheden. In de praktijk zal vrijwel geen enkele kelder zal aan alle vereisten voldoen. Gelukkig zijn er meestal voldoende mogelijkheden om de omstandigheden enigszins, zo niet volledig, te optimaliseren.